Қан сынамаларын алу
Зерттеу үшін вена қаны 4,5-5 мл көлемінде қамтамасыз етілуі тиіс, Қан сынамасын алу ЭДТА бар вакутаиндерде (антикоагулянты бар арнайы пробиркаларда) немесе антикоагулянт ерітіндісі алдын ала құйылатын бір рет қолданылатын қарапайым пробиркаларда жүргізіледі. Антикоагулянт ретінде ЭДТА-ның 0,5М ерітіндісі, рН 8,0 қолданылады. ЭДТА көлемінің қан көлеміне қатынасы 1:10 аспауы тиіс. Натрий цитраты ерітіндісін қолдануға болады. Гепаринді қолдануға үзілді-кесілді жол берілмейді!
Қан сынамасын алғаннан кейін пробирка штепсельдік қосқышпен жабылып, пробиркадағы қан антикоагулянтпен мұқият араласатындай етіп үстін-үстін бірнеше рет бірқалыпты айналдырған жөн. (NB! Әйтпесе қан ұйытылып, одан ДНҚ-ның оқшаулануы қиын болады, алынған препараттағы ДНҚ жартылай жойылады!)
Арнайы желім лентасындағы пробиркада немесе жазу қаламы бар медициналық жамау жолағында қаны осы пробиркада тұрған адамның тегі, аты-жөні және мәртебесі (мысалы, И.И. Иванов, науқастың әкесі) анық жазылуы тиіс. Пробиркаға пациенттің тегі, зерттеу түрі, оны кім және қайдан зертханаға жібергені анық көрсетілген бағыт ілесіп жүруі, сондай-ақ қан алынған отбасы мүшелерінің барлығының тегі көрсетілген ата-тегі схемалық түрде көрсетілуі тиіс.
Сүзгіде немесе дәкеде құрғақ қан сынамаларын алу
- Стерильді Петри тағамына сүзгі қағазының дискісін немесе 5 қабатқа бүктелген зарарсыздандырылған таңғышты салыңыз.
- Вена қанын алыңыз.
- Диаметрі 3-4 см кем емес дақ алу үшін қан үлгісін сүзгі қағазға/стерильді таңғышқа құйып алыңыз, Қан сүзгі қағаз дискісін/бандажды жібітуі тиіс.
- Сүзгі қағаз дискісін/таңғышты жылыту аспаптарынан және ультракүлгін жарықтан (ультракүлгін шамдар, қыздыру шамдары, күн сәулесі) алыс желдетілетін үй-жайда 24 сағат бойы кептіру.
Кептірілгеннен кейін сынаманы жеке қағаз конвертке буып-түйіп, ДНК оқшаулауға жарамды бөлме температурасында бірнеше жыл сақтауға болады. Конвертке қол қойыңыз. Зерттелетін науқастан басқа кез келген адамға дұрыс нәтиже алмау үшін қан дақтары болатын жерде қан дақтарын немесе тасымалдаушы затты тигізуге жол берілмейді.
Буккал эпителийінің сынамасын алу
Осы үлгілерді Триген зертханасы ұсынған арнайы бір рет қолданылатын құралды (өзекті) пайдалана отырып алған кезде эпителий жасушалары ұрттың ішкі бетінен мынадай схема бойынша қырылады:
- Сынама алынатын тапсырыс беруші ауызды таза пісірілген сумен шаюы тиіс.
- Таяқшаны ақ саптамаға тигізбей тұтқамен алып, таяқшаның ұшын кем дегенде 10 рет тұтқаның ішкі бетінде жарық қысымымен ұстап тұрыңыз.
- Пайдаланылған таяқшаны саптамамен қағаз конвертке немесе Мердігер ұсынған пробиркаға мұқият салыңыз.
Әрбір клиенттен кем дегенде үш мамандандырылған шыбық (негізгі және 2-бақылау) буккальды эпителий үлгісімен қамтамасыз етілу қажет. Үлгілерді қағаз конверттерде бөлме температурасында сақтау және тасымалдау. Биологиялық материалдың өзара берілуін болдырмау үшін әртүрлі тапсырыс берушілерден алынған үлгілер жеке конверттерде болуы тиіс. Нұсқаулықты жүктеп алыңыз>>>
ПТР инфекциялары бойынша урогенитальды биоматериалды сынамалар алу
Биологиялық материалды қабылдау мүмкiндiгiнше жұқтырудың асқыну кезеңiнде жүргiзiлуi тиiс. Биологиялық материалды қабылдау бактерияға қарсы және химиотерапиялық препараттарды қолданғанға дейін немесе олардың күші жойылғаннан кейін 10-14 күннен кейін қатаң түрде жүргізілуі тиіс.
Әйелдер жұқтыруға зерттеу қарсаңында доңғалақ қағып, шырақтарды, антисептикалық әсері бар желбезектерді пайдаланбауы керек. Соңғы зәр шығарудан материалды жинауға дейін 3 сағаттан кем болмауы тиіс.
Зерттеу үшін биологиялық материалды қажетті және жеткілікті көлемде (сіріңке басының өлшемі) қабылдап, оның резидент микрофлорамен ластануын болдырмайтын жағдайларды қамтамасыз етуі тиіс. Зерттеуге қабылданатын материалдың мөлшері шамадан тыс болмауы тиіс, себебі қоздырғышпен бірге ҚХР-ды тежей алатын немесе сақтау және тасымалдау кезінде ДНҚ-ның азып-тозуына ықпал етуі мүмкін заттар сынамаға түседі.
Материалдың жеткіліксіз мөлшері зерттеудің жалған теріс нәтижесін анықтауы мүмкін. Зерттеудің тиімділігін бақылау үшін биоматериалды терапия аяқталғаннан кейін 3-4 аптадан кейін қабылдау керек.
ПТР талдауы үшін жағындылар мен қырындыларды қабылдаудың ең барабар құралы арнайы бір рет қолданылатын урогенитальды зонд (щетка) болып табылады, ол эпителийдің қажетті мөлшерін мукозаны жарақаттамай жинайды, сынаманы іс жүзінде сіңірмейді және жиналған материалды сұйық тасымалдау ортасына жақсы береді.
Таңдап алынған биологиялық материал таңбалануы тиіс. Жолдама құжат-жолдамада блок-әріптерде көрсету қажет: жынысы, тегі, аты, патроникасы, науқастың жасы, болжалды диагнозы немесе тексеруге арналған айғақтары, материалды қандай мекемеге жіберетіні туралы сынама алу күні.
Стерильді бір рет қолданылатын ампулаларда, пробиркаларда, ыдыстарда бір рет қолданылатын стерильді аспаптармен ғана нұсқаулықтарды қатаң орындайтын клиникалық материалды жинауды жүзеге асырады. Бір рет қолданылатын қолғаптармен жұмыс істеу.
Қабылдаудан кейін тез арада пробиркаларды, ампулаларды клиникалық материалмен, олардың ішкі бетіне және қақпақтарының ішкі бетіне тигізбей тығыз жабады.
Әйелдерден материал алу ережесі
Сепараторлы жатыр мойны каналының қырыну материалын қабылдау ережесі
Жатыр мойны каналына кіру бір рет қолданылатын немесе көп рет қолданылатын стерильді гинекологиялық спектрдің көмегімен қамтамасыз етіледі. Материалды жатыр мойны цитобрушысын (урогенитал зондты) пайдалана отырып, арнайы көлік ортасы бар пробиркаға алады.
Жатыр мойны бетінен стерильді дәке жұтқыншақпен шырышты және қынаптық разрядты алып, цитобруштың жұмыс бөлігін (урогенитал зонд) жатыр мойны каналына кірістіріп, сағат тілі бойынша 2-3 толық бұрылыс жасайды.
Цитобрушты (урогенитальды зондты) алып, оның жұмыс бөлігін алынған материалдан, көліктік ортасы бар пробиркадан тұратын етіп орналастырады. Цитобруштың жұмыс бөлігін пробирканың қабырғасына қысып, пробирканың қақпағын тығыз жабады.
Ер адамдардан материал алу ережесі
Ер адамдарда урогенитальды инфекцияларды диагностикалау үшін несептің бірінші бөлігін, қуық асты безінің және /немесе эякуляттың бөлінуін зерттейді.
Сынған уретра материалын қабылдау ережесі.
Сынықты қабылдамас бұрын уретраның сыртқы ашылу аймағындағы пенденің басын стерильді физиологиялық ерітіндімен өңдейді. Уретрадан еркiн ағатын разряд болған жағдайда оларды құрғақ жұтпен алып тастайды. Уретраны массаждау.
Зонд 1-2 см тереңдікке кірістіріледі, бірнеше айналмалы қозғалыстар эпителий жасушаларын қырып, зондты көлік ортасы бар пробиркаға ауыстырады, зондтың жұмыс бөлігін ортасына ауыстырады және оны пробирканың ішкі қабырғасына қарсы басып, зондты 5-10 секундқа бұрады, содан кейін зондты алып тастайды, ал пробирка тығыз жабылады.
